पुरुषसूक्त purushsukt purushsuktam purush sukta purush suktam
******पुरुषसूक्त***** हरि ॐ सहस्त्रशीर्षा पुरुषः सहस्त्राक्षः सहस्त्रपात् । स भूमिं विश्र्वतो वृत्वाऽत्यतिष्ठद्दशांङ् गुलम् ॥ १ ॥ पुरुष एवेदं सर्व यद् भूतं यच्च भव्यम् । उतामृत त्वस्येशानो यदन्नेनातिरोहति ॥ २ ॥ एतावानस्य महिमाऽतोज्यायॉंश्र्च पूरुषः । पादोऽस्य विश्र्वा भूतानि त्रिपादस्यामृतं दिवि ॥ ३ ॥ त्रिपादूर्ध्वं उदैत्पुरुषः पादोस्येहा भवत् पुनः । ततो विष्वङ् व्यक्रामत् साशनानशने अभि ॥ ४ ॥ तस्माद्विराळ जायत विराजो अधिपुरुषः । स जातो अत्यरिच्यत पश्र्चाद भूमिमथो पुरः ॥ ५ ॥ यत् पुरुषेण हविषा देवा यज्ञमतन्वत । वसन्तो अस्यासी दाज्यं ग्रीष्म इध्मः शरद्धविः ॥ ६ ॥ तं यज्ञं बर्हिषि प्रौक्षन् पुरुषं जातमग्रतः । तेन देवा अयजन्त साध्या ऋषयश्र्च ये ॥ ७ ॥ तस्मात् यज्ञात् सर्व हुतः सम्भृतं पृषदाज्यम् । पशून्तांश्र्चक्रे वायव्यान नारण्यान् ग्राम्याश्च ये ॥ ८ ॥ तस्मात् यज्ञात्सर्वहुतः ऋचः सामानि जज्ञिरे । छन्दांसि जज्ञिरे तस्मात् यजुस्तस्माद् अजायत ॥ ९ ॥ तस्मादश्वा अजायन्त ये के चोभयादतः । गावो ह जज्ञिरे तस्मात् तस्माज्जाता अजावयः ॥ १० ॥ यत् पुरुषं व्यदधुः कतिधा व्यकल्पयन् । मुखं किमस्य कौ बाहू क